Korzystając z uroków lata i wakacyjnej pogody należy pamiętać o prawidłowym zabezpieczeniu skóry przed szkodliwym promieniowaniem. O tym jak zabezpieczyć skórę by uniknąć poparzenia i jak postępować w trakcie upałów już pisaliśmy. Teraz czas na przybliżenie skutków narażenia na promieniowanie w dalszej perspektywie. W poniższym poście chcielibyśmy Wam przybliżyć temat czerniaka (łacińska nazwa melanoma malignum).
Jest to nowotwór złośliwy wywodzący się z komórek barwnikowych tzw. melanocytów wytwarzających pod wpływem promieniowania ciemny barwnik – melaninę.
Najczęściej powstaje w skórze, ale może, zdecydowanie rzadziej rozwinąć się z melanocytów rozproszonych w błonach śluzowych (np. narządów płciowych, jamy ustnej) lub w gałce ocznej.Czerniak może pojawić się jako nowa zmiana na skórze, ale może też rozwinąć się z już istniejącego zdrowego znamienia pod wpływem słońca lub światła UV stosowanych w solariach.
Im bardziej na północ Europy, tym częściej czerniak jest rozpoznawany. W ostatnich latach stwierdza się wzrost zachorowalności na ten typ nowotworu. Należy pamiętać, że uszkodzenia skóry wywołane promieniowaniem kumulują się i nabierają znaczenia z biegiem czasu (dlatego tak ważna jest ochrona dzieci). Istnieje wiele czynników ryzyka rozwoju czerniaka skóry – szczególne znaczenie ma działanie promieniowania ultrafioletowego, np. emitowanego przez słońce i lampy stosowanie w solariach. Szkodliwie na skórę działa zarówno promieniowanie ultrafioletowe UVB, jak i UVA.
Czynniki ryzyka rozwoju czerniaka to:
– narażenie na promieniowanie ultrafioletowe (UVA i UVB) ze źródeł naturalnych jak i sztucznych (np. solaria),
– poparzenie słoneczne w dzieciństwie,
– typ karnacji, tzw. fototyp skóry – 1 i 2 (czyli osoby o jasnej cerze podatnej na oparzenia słoneczne, z rudymi lub blond włosami, o niebieskich oczach i z piegami),
– czerniak u członka rodziny lub rozpoznany w przeszłości,
– obecność na skórze licznych znamion barwnikowych,
– duże znamiona wrodzone,
– długotrwałe przyjmowanie leków obniżających odporność (np. po transplantacji narządów).
Kilka wskazówek jak zmniejszyć ryzyko powstania czerniaka:
– unikaj nadmiernej ekspozycji na promieniowanie słoneczne (pamiętaj, że choć promieniowanie UVB nie przenika przez szybę np. samochodu, to promienie UVA w dużej części tak),
– stosuj odpowiednie filtry przeciwsłoneczne (pamiętaj o kilkukrotnym nakładaniu kremu na skórę w ciągu dnia i o tym, że nawet kremy wodoodporne po przetarciu skóry ręcznikiem znikną z powierzchni naszej skóry),
– w słoneczne dni zabezpiecz się w okulary przeciwsłoneczne oraz nakrycie głowy (tak jak i o kremach pamiętaj o tym także jadąc zimą w góry oraz oczywiście podróżując do „ciepłych” krajów)
– unikaj przebywania na pełnym słońcu między godziną 11- 15,
– zadbaj by Twoje dziecko przebywając na słońcu było w pełni zabezpieczone (bardzo ważna jest ochrona już od najmłodszych lat, bo zmiany genetyczne kumulują się w czasie),
– przyglądaj się swojej skórze i oceniaj co roku jak wyglądają Twoje znamiona barwnikowe, gdy coś Cię zaniepokoi skonsultuj się z lekarzem dermatologiem (aktualnie konieczne jest skierowanie, które możesz otrzymać od swojego lekarza POZ).
Jak ocenić podejrzaną zmianę na skórze? Zasada ABCD:
A – asymetria
B – brzegi poszarpane, nierówne, posiadające zgrubienia
C – czarny/czerwony/ niejednolity kolor, zmiany w zabarwieniu
D – średnica znamienia (ang. Diameter) – ocenie powinny być poddane wszelkie znamiona o wielkości 6 mm i więcej
E – ewolucja (zmiany wyglądu zachodzące w obrębie znamienia)
Podejrzana zmiana – co robić?
Skonsultuj się ze swoim lekarzem POZ. Jeśli zajdzie taka konieczność skieruje Cię do lekarza dermatologa lub chirurga onkologa. Do oceny zmian skórnych konieczne jest badanie dermatoskopem, czyli lupą z odpowiednim źródłem światła. Dzięki temu szybkiemu, nieinwazyjnemu i bezbolesnemu badaniu można dokładnie ocenić zmiany skórne. Jeśli budzą one niepokój należy je wyciąć w całości do badania histopatologicznego (dokładna ocena zmiany pod mikroskopem z możliwością wykonania dodatkowych badań).
Czerniak jest nowotworem złośliwym, który może dawać przerzuty. Jego mały rozmiar na skórze może być bardzo zwodniczy, szczególnie, że może też rozwijać się w miejscach niewidocznych (jak gałka oczna czy śluzówka).
#wakacje #leki #wakacjebezstresu #medico #lekijakwdomu